ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΩΝ ΣΤΑ ΧΡΕΗ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Καταχώρηση 2016/01/18

Σύμφωνα με το 1885 ΑΚ οι απαιτήσεις και τα χρέη, ήτοι οι ενοχικές υποχρεώσεις της κληρονομίας διαιρούνται αυτοδικαίως μεταξύ των συγκληρονόμων ανάλογα με την κληρονομική μερίδα του καθενός (Α.Π 1089/1993, Δνη 35/1590 – Α.Π 161/1977, ΝοΒ 25/1156).Οι κληρονόμοι μπορούν να περιορίσουν την ευθύνη τους μέχρι του ύψους της κληρονομικής τους μερίδας με την αποδοχή της κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής και την τήρηση της διαδικασίας που ορίζεται στα 1902επ. ΑΚ. Προβλήματα στον υπολογισμό του ποσοστού συμμετοχής καθενός εκ των κληρονόμων στην κληρονομιαία περιουσία και αρά στα υπάρχοντα χρέη αυτής δεν δημιουργούνται όταν επέρχεται εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή σύμφωνα με τα 1813επ. ΑΚ. ή όταν με διαθήκη που έχει αφήσει ο κληρονομούμενος ορίζει συγκεκριμένα ποσοστά συμμετοχής των κληρονόμων σε όλα τα αντικείμενα της κληρονομίας.

Προβλήματα που δημιουργούνται με διαθήκη

Προβλήματα δημιουργούνται όταν με διαθήκη γίνεται εγκατάσταση των κληρονόμων σε συγκεκριμένα αντικείμενα της κληρονομίας (με ή χωρίς αναφορά σε ποσοστό συμμετοχής). Η εγκατάσταση σε δήλο με διαθήκη μπορεί να αφορά εγκατάσταση κληρονόμου σε δήλο, με συμμετοχή και στο παθητικό της κληρονομίας, ή κληροδοσία (δηλαδή χωρίς συμμετοχή στο παθητικό της κληρονομίας). Αυτό θα κριθεί με βάση την υποθετική βούληση του διαθέτη και την ερμηνεία της διαθήκης του (ΕφΑθ 3285/2000, ΑρχΝ 52/650). Στοιχεία αποφασιστικής σημασίας θα είναι εκτός από την ορολογία που χρησιμοποιεί ο διαθέτης (βλ. ΜονΠρΑθ 6142/1996, ΑρχΝομ 48/181), η διαπίστωση ότι τα δήλα ή το δήλο που ανήκουν στην κληρονομία, σύμφωνα με την αντίληψη του διαθέτη αποτελούν είτε το σύνολο της κληρονομιαίας περιουσίας είτε το μεγαλύτερο μέρος της (ΕφΑθ 3830/1993, Δνη 37/1996 – ΕφΑθ 638/1995, Δνη 37/1996 – ΕφΑθ 3285/2000, ΑρχΝομ 51/650).

Η εγκατάσταση του κληρονόμου σε δήλο με άλλους κληρονόμους που εγκαθίστανται σε άλλα δήλα πράγματα ενέχει προσδιορισμό του ποσοστού της περιουσίας του διαθέτη, το οποίο καταλείπεται εμμέσως στον εγκατάστατο σε δήλο. Για τον προσδιορισμό δε της κληρονομικής μερίδας των εγκατάστατων σε δήλα, όταν αυτά εξαντλούν τον κλήρο, λαμβάνεται υπόψη η μαθηματική σχέση της αξίας του δήλου προς την αξία του συνόλου της κληρονομίας (Α.Π 1077/1990, ΝοΒ 39/1991 – Α.Π 1385/1991, ΕΕΝ 58/428 – Α.Π 816/1995, Δνη 38/1997).

Περαιτέρω θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο διαθέτης δεν μπορεί να αποτρέψει τη διαίρεση των χρεών κατ’άρθρο 1885 ΑΚ. με διάταξή του στη διαθήκη (λ.χ επιβάρυνση συγκεκριμένου κληρονόμου με συγκεκριμένα χρέη), γιατί τέτοιου είδους διάταξη θα αποτελούσε ανεπίτρεπτη διάθεση ξένων απαιτήσεων (ΟλΑ.Π  12/1998, ΕλλΔνη 1998/77.) και θα οδηγούσε κατ’ αποτέλεσμα σε ματαίωση της ικανοποίησης των δανειστών της κληρονομίας.

Καλληδώνης Νικόλαος

Δικηγόρος

Μ.Δ.Ε Αστικού και Ποινικού Δικαίου

nkallidonis@yahoo.com