ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΔΩΡΕΑΣ ΛΟΓΩ ΥΠΑΙΤΙΑΣ ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΡΟΠΟΥ – 507 ΑΚ

Καταχώρηση 2012/12/28

Σύμφωνα με το 507 ΑΚ: «Ο δωρητής ή ο κληρονόμος του έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη δωρεά, αν ο δωρεοδόχος παραλείπει υπαίτια να εκτελέσει τον τρόπο υπό τον οποίο έγινε η δωρεά». Σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη προϋποθέσεις γέννησης του δικαιώματος ανάκλησης είναι: α) η παράλειψη εκτέλεσης τρόπου εκ μέρους του δωρεοδόχου και β) η ύπαρξη υπαιτιότητάς του ως προς την παράλειψη αυτή (βλ. ενδεικτικά Α.Π 1627/2008, Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ – Α.Π 1711/2006, Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ).

Το δικαίωμα αυτό ανάκλησης παρέχεται εκτός από το δωρητή και στους κληρονόμους του δωρητή, οι οποίοι μπορούν αυτοτελώς να το ασκήσουν μετά το θάνατό του, εφόσον η μη εκτέλεση του τρόπου εξακολουθεί να υφίσταται (βλ. ενδεικτικά Α.Π. 1711/2006, Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ). Ειδικότερα η παράλειψη εκτέλεσης τρόπου είναι δυνατόν να συνίσταται σε πράξη ή παράλειψη, ανάλογα με το περιεχόμενο του τρόπου, ενώ αρκεί οποιοδήποτε είδος αμέλειας για την ύπαρξη υπαιτιότητας (Α.Π 176/1972, ΝοΒ 20/878), η οποία τεκμαίρεται και ο δωρεοδόχος οφείλει να αποδείξει ότι η μη εκτέλεση δεν οφείλεται σε δικό του πταίσμα (Α.Π 164/2009,  Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ). Εάν ο δωρεοδόχος εκτέλεσε μερικώς τον τρόπο, υπάρχει και πάλι δυνατότητα ανάκλησης της δωρεάς (Α.Π 147/1977, ΝοΒ 25/1152).

Οι σχετικές διατάξεις για την ανάκληση δωρεάς εφαρμόζονται αυτονόητα και για δωρεές προς το Δημόσιο (Α.Π 395/1974, ΝοΒ 22/1379) και ειδικότερα προς οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ανάκληση της δωρεάς

Η ανάκληση της δωρεάς, σύμφωνα με το 509 ΑΚ, γίνεται με μονομερή, απευθυντέα στο δωρεοδόχο, άτυπη δήλωση, ανεπίδεκτη αίρεσης. Η ανάκληση επιφέρει τα αποτελέσματά της από την περιέλευσή της στο δωρεοδόχο, σύμφωνα με το άρθρο 167 ΑΚ (Α.Π 840/1994, ΕΕΝ 1995/553 – Α.Π 1025/1998, Δνη 39/1565 – ΕφΘεσ 734/1993, Αρμ 1993/416), ενώ είναι άτυπη ακόμα και εάν αφορά ακίνητο (Α.Π 840/1994, ΕΕΝ 1995/553 – ΕφΠειρ 283/1998, Δνη 39/899 – ΕφΑθ 4778/1998, Δνη 39/1360 – ΕφΘεσ 2779/1997, Αρμ 51/1448).

Η δήλωση της ανάκλησης είναι δυνατόν να περιέχεται και στο δικόγραφο της αγωγής ή στις προτάσεις, εφόσον κοινοποιούνται στο δωρεοδόχο (ΕφΑθ 298/2008, Δνη 2008/847 – Α.Π 1025/1998, Δνη 39/1565 – ΕφΘεσ 47/1997, Αρμ 49/216 – ΕφΘεσ 734/1993, Αρμ 47/416). Ο θάνατος δε του δωρητή μετά τη συντέλεση της ανάκλησης δεν ασκεί επιρροή στην επελθούσα ανάκληση, αλλά η αξίωση του δωρητή μεθίσταται στους κληρονόμους του (ΕφΘεσ 204/1994, ΑρχΝομ 40/444). Η ανάκληση έχει ως αποτέλεσμα την ex nunc ανατροπή της δωρεάς και αφορά μόνο τα έννομα αποτελέσματα της ενοχικής σύμβασης της δωρεάς. Έτσι η γενόμενη ανάκληση δεν καθιστά άκυρη τη δωρεά, αλλά αφαιρεί την αιτία νομική της δωρεάς, η οποία έκτοτε καθίσταται ανίσχυρη και ζητείται η παροχή που εκπληρώθηκε, σύμφωνα με τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού (Α.Π 840/1994, ΕΕΝ 1995/553 – ΕφΑθ 6002/2009, ΝΟΜΟΣ).

Καλληδώνης Νικόλαος

Δικηγόρος

ΜΔΕ Αστικού και Ποινικού Δικαίου

nkallidonis@yahoo.com