ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΤ’ ΑΡΘΡΟ 69 ΑΚ
Καταχώρηση 2013/01/08
To άρθρο 69 ΑΚ ορίζει ότι: «Αν λείπουν τα πρόσωπα που απαιτούνται για τη διοίκηση του νομικού προσώπου ή αν τα συμφέροντα τους συγκρούονται προς εκείνα του νομικού προσώπου, ο πρόεδρος πρωτοδικών διορίζει προσωρινή διοίκηση ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον». Σχετικά γίνεται δεκτό ότι το 69 ΑΚ εφαρμόζεται και σε ανώνυμες εταιρίες (ΕφΑθ 2424/1991, ΕΕμπΔ 93/425 – ΕφΑθ 6377/1987 – ΜονΠρΑθ 1882/2011, ΧρΙδΔικ 2011/612), όπως και στα υπόλοιπα νομικά πρόσωπα.
Ειδικά στην ανώνυμη εταιρία απαιτείται να υφίστανται τουλάχιστον τρία (3) πρόσωπα στο Δ.Σ της εταιρίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 18 παρ. 2 του Ν. 2190/1920, και τα εναπομείναντα μέλη του Δ.Σ δεν είναι δυνατόν να συνεχίζουν να εκπροσωπούν την εταιρία, αλλά η μόνη εξουσία που έχουν είναι η δυνατότητά τους να συγκαλέσουν Γενική Συνέλευση για την εκλογή νέου Δ.Σ., σύμφωνα με το άρθρο 18 παρ. 9 του Ν. 2190/1920. Με τη διάταξη αυτή, η οποία προστέθηκε με άρθρο 25 του Ν.3604/2007, περιορίζονται δραστικά οι περιπτώσεις προσφυγής στο δικαστήριο για το διορισμό προσωρινής διοίκησης, κυρίως στις περιπτώσεις που υπάρχουν επείγουσες διαχειριστικές πράξεις, οι οποίες πρέπει να γίνουν, και σε περιπτώσεις ασυμφωνίας για τη διοίκηση της εταιρίας, αφού διαφορετικά είναι δυνατή εκ μέρους των εναπομείναντων μελών του Δ.Σ η σύγκληση Γ.Σ για το διορισμό νέου Δ.Σ.
Αίτηση διορισμού
Η αίτηση διορισμού εισάγεται κατά την διαδικασία της Εκουσίας Δικαιοδοσίας κατ’ άρθρ. 786 ΚΠολΔ, ενώ αρμόδιο για την εκδίκαση της αίτησης είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου της έδρας του νομικού προσώπου, του οποίου ζητείται ο διορισμός προσωρινής διοίκησης (739, 740, 786 ΚΠολΔ – ΕφΘεσ 220/1962, Αρμ ΙΘ/454 – ΜονΠρΑθ 1702/1974, ΝοΒ 22/1433), τουλάχιστον μέχρι και την 1η Μαρτίου 2013. Από το συνδυασμό των άρθρων 1 παρ. 1 και 110 παρ. 2 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51) και του άρθρου 1 περ. α` του Ν. 4077/2012 προκύπτει ότι πλέον μετά την 1η Μαρτίου 2013 αρμόδιο για την εκδίκαση της σχετικής αίτησης είναι το Ειρηνοδικείου του τόπου της έδρας του νομικού προσώπου.
Η έλλειψη διοίκησης ορίζεται ως πλασματική όταν οφείλεται σε δυστροπία ή κακοβουλία των διαχειριστών-μελών του ΔΣ, άρνηση ή αδιαφορία τους για την άσκηση των αναγκαίων πράξεων διοίκησης, ενώ πραγματική, σε περιπτώσεις θανάτου, βαριάς ασθένειας, έκπτωσης ή λήξης της θητείας των μελών του Δ.Σ (ΜονΠρΑθ 4051/2009, Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ – Α.Π 395/2002, Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ – Α.Π 538/1998, ΕλλΔνη 39/1606 – ΕφΑθ 2326/2004, ΔΕΕ 2004/912 – ΕφΠειρ 285/1997, ΕλλΔνη 38/197 – ΜονΠρΑθ 5205/2003, ΝοΒ 52/620).
Έτσι δικαιολογείται διορισμός προσωρινής διοίκησης, όταν τα μέλη της τακτικής διοικήσεως, λόγω μεταξύ τους διαφωνιών, πείσματος, αδιαφορίας, ή συγκρούσεων γενικότερα μεταξύ τους, δε μπορούν να ενεργήσουν ως τακτική διοίκηση και να λάβουν αποφάσεις, με αποτέλεσμα η εταιρία να παραμένει ουσιαστικώς ακέφαλη (ΜονΠρΑθ 5005/1995) ή όταν με οποιοδήποτε τρόπο κωλυσιεργούν στο έργο τους (ΠολΠρΘεσ 3078/1966, ΑρχΝομ 19/540 – ΠολΠρΑθ 1851/1955, ΕΕΝ 32/157) ή υφίσταται προσωρινή ή οριστική άρνηση εκτέλεσης των καθηκόντων τους (Α.Π 854/1998, ΕλλΔνη 1999/118). Στην περίπτωση αυτή τα μέλη αυτά θεωρούνται «ελλείποντα» (βλ. Α.Π 1601/2002, Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ – ΕφΑθ 938/2000, ΕλλΔνη 2000/1423 – ΕφΑθ 9778/1978, ΝοΒ 27/814 – ΕφΑθ 1036/1970, ΑρχΝομ 21/655) και δικαιολογείται ο διορισμός νέου προσωρινού Δ.Σ. Οι αρμοδιότητες του προσωρινού Δ.Σ είναι δυνατόν να περιορισθούν με την απόφαση του δικαστηρίου.
781 ΚΠολΔ
Περαιτέρω, σύμφωνα με την διάταξη του 781 ΚΠολΔ, είναι δυνατή, οποτεδήποτε από το δικαστήριο που εκδικάζει αίτηση εκουσίας δικαιοδοσίας, η έκδοση προσωρινής διαταγής, κατόπιν σχετικού αιτήματος ή και αυτεπαγγέλτως, προκειμένου να ρυθμισθεί ορισμένη κατάσταση με οποιοδήποτε ασφαλιστικό μέτρο. Σύμφωνα δε με το 781 παρ. 2 ΚΠολΔ το δικαστήριο ανακαλεί οποτεδήποτε, ακόμη και αυτεπαγγέλτως, την προσωρινή διαταγή που εξέδωσε.
Είναι αυτονόητο δε ότι, το Δικαστήριο δικαιούται και στο ελάσσον που είναι η μεταρρύθμιση εκδοθείσας προσωρινής διαταγής, (βλ. και άρθρ. 758 ΚΠολΔ). Απαραίτητη προϋπόθεση είναι βέβαια η ύπαρξη επείγοντος κινδύνου για την ύπαρξη ή την περιουσία της εταιρίας και η ανάγκη για την άμεση διενέργεια συγκεκριμένων διαχειριστικών πράξεων.
Σχετικά γίνεται δεκτό ότι είναι δυνατόν να ζητηθεί η ανάκληση ή η μεταρρύθμιση της προσωρινής διαταγής που εκδόθηκε, εφόσον επήλθε μεταβολή των πραγμάτων, είτε ως προς τον επικείμενο κίνδυνο που καλείται να αποτρέψει, είτε ως προς την ίδια την ουσία της υπόθεσης που δικαιολογεί την ανάκληση ή τη μεταρρύθμισή της (βλ. σχετικά ΜονΠρΒολ 887/2001, ΔΙΚΗ 2001/999 – ΜονΠρΛαρ 826/2007, ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ 2007/583).
Μεταβολή συνθηκών, η οποία μπορεί να δικαιολογήσει την ανάκληση της απόφασης είναι αυτή που αφορά κρίσιμα πραγματικά περιστατικά, τα οποία ασκούν ουσιώδη επίδραση στην υπόθεση που κρίθηκε και τα οποία πρέπει να τελούν σε αιτιώδη σύνδεσμο προς το περιεχόμενο του ασφαλιστέου δικαιώματος και σε λογική συνάρτηση προς τα γεγονότα, στα οποία στηρίχθηκε η προηγούμενη απόφαση, ώστε να μορφώνεται αντίθετη ή διαφορετική κρίση (ΜονΠρΛαρ 826/2007, ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ 2007/583).
Καλληδώνης Νικόλαος
Δικηγόρος
ΜΔΕ Αστικού και Ποινικού Δικαίου
nkallidonis@yahoo.com